Sanayi Devrimi sonrasında ağır endüstrinin belirleyici ürünleri arasında yer almaya başlayan çelik, işleme teknolojileri alanında yaşanan ve günümüzde de devam eden gelişmelere paralel olarak büyük değişimler yaşamıştır. Bu süreçte ortaya çıkan önemli ürünlerden biri de paslanmaz çeliklerdir. Paslanmaz çeliklerin paslanmaz olarak adlandırılması, hiçbir zaman paslanmayacakları anlamına gelmemektedir. Burada kastedilen anlam, yüksek korozyona karşı direnç süresidir.
Paslanmaz çelik denildiği zaman her ne kadar tek bir ürün olarak anlaşılsa da kalitesi ve sahip olduğu elementler doğrultusunda çok farklı sınıflandırmaların mevcut olduğunu da belirtmek gereklidir. Paslanmaz çelik kaliteleri arasında en sık kullanılanlar 303, 304, 310, 316 ve dubleks paslanmaz çeliklerdir. Bu paslanmaz çelik türlerinden her biri, farklı bir özelliği ile ön plana çıkmaktadır.
İlginizi çekebilir: En Çok Kullanılan Paslanmaz Çelik Türleri Nelerdir?
1. 303 Paslanmaz Çelik
Paslanmaz çelik kaliteleri arasında bilinirliği en yüksek türlerden biri olan 303 paslanmaz çelikler, işlenebilir olmaları ile ön plana çıkmaktadır. Yapısına eklenmiş olan kükürt sayesinde daha yumuşak bir hal alan 303 paslanmaz çelikler, bu sayede daha kolay işlenmektedir. Ancak paslanmaz çelikte kükürt kullanımı, korozyon direncinin düşmesine neden olmaktadır. Yani bu çelik türünden elde edilen ürünlerin, korozyon riskinin yüksek olduğu yerlerde kullanılması uygun değildir. Ayrıca genel dayanıklılığında da kısmi bir düşüklük görülmektedir.
2. 304 Paslanmaz Çelik
304 paslanmaz çelikler, paslanmaz çelik kaliteleri arasında en yaygın kullanılan türdür. Öyle ki tüm dünyada üretilen ve kullanılan paslanmaz çeliklerin çok büyük bir kısmını 304 paslanmaz çelikler oluşturmaktadır. İçerisinde bulunan yüzde 8 nikel ve yüzde 18 krom ile korozyon direnci konusunda ön plana çıkmaktadır. Ancak yine de bu konudaki en iyi çelik malzeme olduğunu söylemek mümkün değildir. Bu nedenle de çelik mutfak malzemelerinin üretiminde bu çeliğe yer verilmektedir. Yapısında bulunan nikel nedeni ile maliyeti 303 paslanmaz çeliğe göre daha yüksektir. Kaynak yapılabilme özelliği açısından ise tüm paslanmaz çelik türleri arasındaki en uygun türdür. Sık ve güçlü kaynak kullanılması gereken yerler için 304 paslanmaz çelik malzemeler son derece uygundur.
3. 310 Paslanmaz Çelik
310 paslanmaz çelikleri avantajlı kılan en önemli özellik ısıya karşı dayanıklılıklarıdır. Yüksek miktarda nikel ve krom barındırmalarından dolayı, bu malzeme 1000 dereceyi aşan sıcaklıklarda bile rahatlıkla kullanılabilmektedir. Ancak nikelin oldukça pahalı bir malzeme olmasından dolayı, 310 paslanmaz çeliklerin fiyatları, diğer çelik türleri ile kıyaslandığında daha yüksektir.
Nikel ve kromun bir arada kullanılmasının bu paslanmaz çelik türüne sağladığı bir diğer özellik ise korozyon direncinin yükselmesidir. 303 ve 304 paslanmaz çeliklere nazaran, 310 paslanmaz çelikler daha yüksek korozyon direncine sahiptir. Bu yönleri ile gündelik ya da hafif sanayide kullanım yerine, ağır sanayi için daha uygun bir malzemedir. Çok sert bir malzeme olmasından, işlenebilir değildir. Bahsi geçen paslanmaz çelikler arasında en zor işlenen ve şekillendirilen çelik türüdür.
4. 316 Paslanmaz Çelik
316 paslanmaz çelikler, paslanmaz çelik kaliteleri açısından ön plana çıkan malzemelerden biridir. 304 paslanmaz çelikten sonra en sık kullanılan çelik türü olan 316 paslanmaz çelikler, 304 çeliğe daha fazla nikel eklenmesi ile elde edilmektedir. Çelik malzemenin yüzeyinde bir tabaka oluşmasını sağlayan nikel, bu sayede korozyon direncinin artmasına olanak tanımaktadır. 316 paslanmaz çelikler, 310 paslanmaz çelikler ile aynı derecede korozyon direncine sahiptir. Buna karşın kaynak yapılabilirlik ve işlenebilir olma yönünden bir adım daha ötededir. Denilebilir ki 316 paslanmaz çelikler, 304 ile 301 arasında bir noktada yer almaktadır.
İlginizi çekebilir: 316 Paslanmaz Boru Özellikleri Nelerdir?
5. Dubleks Paslanmaz Çelik
Paslanmaz çelik kaliteleri açısından ele alındığında, dubleks paslanmaz çelikler en iyi değerlere sahiptir. 2205 paslanmaz çelik olarak da adlandırılan dubleks çeliklerde her malzeme çift fazlı olarak kullanılmaktadır. İçerisinde yer alan elementlerin çift fazlı olmasından dolayı bu paslanmaz çelik türü, korozyon direnci açısından en yüksek değere sahiptir. Daha önceden bahsedilen tüm paslanmaz çelik malzemelerden daha iyi düzeyde paslanmazlık özelliğine sahip olan dubleks paslanmaz çelikler, mekanik dayanıklılık konusunda da oldukça ön plandadır.
Ancak bu her iki özelliğin ileri düzeyde yüksek olması, paslanmaz çeliğin işlenebilme yeteneğini neredeyse ortadan kaldırmaktadır. Bununla birlikte dubleks paslanmaz çeliklerin kaynak tutma özellikleri de oldukça düşüktür. Ancak en ağır korozyon şartları altında bile çok uzun yıllar boyunca kullanılabilmesi mümkündür. Dubleks paslanmaz çeliklerin çok yaygın olmamasının sebebi, fiyatlarının diğerlerine kıyasla önemli düzeyde yüksek olmasıdır.
Sistem Paslanmaz ekibi olarak bu yazımızda paslanmaz çelik kaliteleri hakkında elimizden geldiğince bilgi vermeye çalıştık. Umarız faydalı olmuştur. Paslanmaz çelik kaliteleri ve ürünleri hakkında detaylı bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
İlginizi çekebilir: Paslanmaz Çelik Nedir? Türleri Nelerdir?
